Jak zastrzec swój numer PESEL w serwisie lub aplikacji mObywatel?

Wraz z uruchomieniem tej funkcji pojawiło się wiele pytań. Sam z niej skorzystałem i szybko przekonałem się, że temat wcale nie jest tak oczywisty, jak się wydaje.

Czy warto zastrzec PESEL? Jak to działa? I co najważniejsze — czy rzeczywiście zwiększa nasze bezpieczeństwo?

Usługa została stworzona z myślą o jednym celu: ochronie przed kradzieżą tożsamości i próbami wyłudzeń na cudze dane. W tym wpisie pokazuję, jak z niej skorzystać, na co zwrócić uwagę i kiedy ta baza w ogóle jest używana.

Kto ma obowiązek korzystania z tej bazy?

Najważniejsze grupy podmiotów, które są do tego zobowiązane:

• banki i firmy pożyczkowe, głównie w celu weryfikacji podczas udzielania kredytu czy pożyczki,
• operatorzy telekomunikacyjni, np. przed wydaniem duplikatu karty SIM,
• notariusze chociażby przy sporządzaniu umowy sprzedaży nieruchomości czy wydawaniu pełnomocnictw.

Wszystko po to, aby utrudnić działanie oszustom.

Gdzie można zastrzec numer PESEL?

Z tej usługi można skorzystać na 3 sposoby:

• składając osobiście pisemny wniosek w urzędzie gminy,
• zdalnie, przez stronę internetową mObywatel,
• w aplikacji mobilnej mObywatel.

W jaki sposób zastrzec swój numer PESEL?

Na stronie mObywatel należy się zalogować wybierając jeden z dostępnych sposobów. Tj. przez profil zaufany, e-dowód, bankowość elektroniczna lub skanując kod QR aplikacją mObywatel.

Następnie przejdź do sekcji Twoje dane i wybierz Rejestr Zastrzeżeń PESEL. Kliknij Zastrzeż PESEL i potwierdź.

Natomiast w aplikacji mObywatel należy w sekcji Usługi wybrać Zastrzeż PESEL i potwierdzić decyzję.

A co jeśli zechcę zrezygnować z tej usługi?

Czy można cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL?

Rezygnacji z zastrzeżenia numeru PESEL można dokonać tak samo, jak jego zastrzeżenia. Po zalogowaniu na stronie mObywatel lub w aplikacji przechodzimy przez ścieżkę podaną wyżej, ale na końcu zamiast zastrzeż, klikamy Cofnij zastrzeżenie.

W tym miejscu można wybrać, czy rezygnacja ma być bezterminowa czy jedynie czasowa.

Po zastrzeżeniu numeru PESEL możesz sprawdzić (w aplikacji i na stronie internetowej), kto i kiedy weryfikował Twój PESEL w rejestrze.

Status PESEL-u możesz zmieniać w dowolnym momencie — zastrzeżenie i jego cofnięcie działa błyskawicznie. Nie ma karencji, a decyzję możesz odwrócić od razu, tego samego dnia.

Kiedy wycofać zastrzeżenie?

Skoro zdecydowaliśmy się na skorzystanie z usługi, która ma poprawiać nasze bezpieczeństwo, to po co wycofywać zastrzeżenie?

Czasem nasz PESEL nie może być zastrzeżony. Na przykład wtedy, gdy planujemy:

• podpisanie umowy kredytu, pożyczki lub leasingu,
• ustanowienie hipoteki na nieruchomości,
• zakładanie konta bankowego,
• wypłatę większej ilości gotówki w kasie banku,

Przy zastrzeżonym numerze PESEL wypłacimy w ciągu jednego dnia w oddziale maksymalnie kwotę, która nie przekracza trzykrotności minimalnego wynagrodzenia. W 2025 będzie to ok. 14 tys zł. Co ciekawe, chcąc podjąć więcej, należy pamiętać o wyłączeniu zastrzeżenia na 12 godzin przed planowaną wypłatą.

Ale wracając do najważniejszego pytania.

Czy zastrzeżenie numeru PESEL gwarantuje bezpieczeństwo?

Choć możliwość zastrzegania numeru PESEL to spory krok w dobrą stronę, to wiele jest jeszcze do zrobienia w tym temacie.

Już sama nazwa ustawy:

O zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości

wyraźnie wskazuje, że nie jest to rozwiązanie kompleksowe. A szkoda.

Bo złodzieje są niestety bardzo kreatywni. A do zaciągnięcia nielegalnej pożyczki nie muszą się posługiwać numerem PESEL. Jeśli założą na skradzione dane działalność gospodarczą, wówczas bank nie będzie sprawdzał PESELU, posłuży się numerem NIP.

Szkoda też, że ustawodawca nie rozszerzył obowiązku sprawdzania PESEL-u np. na wynajmujących mieszkania, samochody czy sprzęt. W tych branżach nadal niestety mogą się zdarzyć próby wyłudzeń bez jakiejkolwiek weryfikacji w rejestrze.

Zastrzegać, czy nie

Przetestowałem dla Was całą procedurę, by zobaczyć jak ten proces wygląda w praktyce. Obecnie mogę śmiało powiedzieć, że warto zastrzec PESEL.
Usługa działa, jest darmowa, łatwa do aktywacji i dezaktywacji i obowiązuje formalnie w wielu kluczowych instytucjach (np. bankach, firmach pożyczkowych, u notariuszy). To nie jest jeszcze kompletna ochrona, ale realnie zwiększa nasze bezpieczeństwo.